روشنگران_5
معرفی محترم مدیر نبی خان، آمر اسبق معارف مالستان
مقدمه: این زندگی‌نامه مدیر محمد نبی خان، با نوشته و قلم ایشان به دسترس کمیته فرهنگی انجمن استادان و تحصیل‌کردگان مالستان قرار گرفته و آن را همانند زندگی‌نامه های دیگر روشنگران مالستان، بدون دخل و تصرف به دست نشر می‌سپارد.
به نام آن که جان را فکرت آموخت
چراغ دل به نور جان بر افروخت
این جانب محمد نبی فرزند مرحوم محمدعلی وکیل در یک خانواده روشن به دنیا آمده ام و تحصیلات ابتدایی‌ام را نزد ملای مکتب آغاز کردم و سپس در سال ۱۳۳۹ در مکتب ابتدائیه میرآدینه مالستان شامل و تا صنف ششم در آن جا دانش آموختم. پس از آن در مکتب متوسطه ابن سینای کابل تا صنف نهم به تحصیلم ادامه دادم و بعد از فراغت از صنف نهم، به دارالمعلمین اساسی پروان شامل و تا صنف دوازدهم دانش‌های مسلکی تربیه معلم را فرا گرفتم.
پس از فراغت، از طریق ریاست تربیه معلم وزارت معارف به حیث معلم به مدیریت معارف ولایت غزنی معرفی گردیدم. مدیریت معارف ولایت غزنی به اساس نیازمندی مکتب متوسطه میرآدینه مالستان، مرا به حیث معلم مقرر کرد. مدت یک سال در متوسطه میرآدینه ایفای وظیفه نمودم. بعداً به اساس لزوم‌دید مدیریت معارف غزنی به حیث سرمعلم در مکتب شنیه ده مقرر شدم و مدت هفت سال در شینه‌ده به حیث سرمعلم اجرای وظیفه نمودم.
در سال ۱۳۵۷کودتای حزب خلق صورت گرفت و از طرف خلقی‌ها جبراً در مکتب دهاتی سوکه جزایی به حیث معلم مقرر گردیدم و تا اوایل سال ۱۳۵۸ در سوکه وظیفه اجرا کردم.
هنگامی که مردم مالستان در مقابل حکومت خلقی‌ها شورش کردند، در صف مجاهدین پیوستم و مدت هفده سال در جهاد سهم فعال داشتم. در پاکستان رفته، برای مجاهدین از اتحادیه مجاهدین اسلامی مقیم کویته، اسلحه می‌آوردم. با استفاده از این فرصت، دست به تاسیس مکتب در میرآدینه، شنیه ده، سبزک، قریه‌های پشی و مکنک زدم و از طریق موئسسات، مکتب‌ها را در مالستان فعال نمودم.
متاسفانه در آن زمان یک تعداد افراد ماجراجو فهمیدند که تاسیس مکتب برای‌شان صحنه‌ی چور و چپاول و استفاده از مردم را محدود می‌سازد. آن‌ها دست به تبلیغ و تخریب زدند و بر ضد من شب‌نامه‌ها پخش کردند که محمدنبی فرزند محمدعلی وکیل، مکتب‌های انحرافی را تاسیس کرده، می‌خواهد اطفال مردم را باسواد نماید. اگر اطفال درس بخوانند و آگاه شوند، از راه خدا منحرف می‌شوند.
برای حل این مشکل با چند تن از دانشجویان آگاه و دلسوز مشورت کردم و آنان از دل و جان اعلان همکاری کردند. وظیفه‌ی خود می‌دانم که آن چراغ به‌دستان علم و دانش را نیز معرفی نمایم که در امر فعال‌سازی مکتب‌های مالستان بازوان توانای من بودند.
آگاهانی چون محترم علی‌حسن اکبری فرزند رمضان، داکتر غلام‌حسین قایمی و انجنیربومان‌علی افضلی فرزند مرحوم معلم محمدجمعه مایه‌ی دلگرمی و پشتیبان من شدند. در جلسه‌ای با هم تصمیم گرفتیم که در مالستان باید مکتب‌ها را فعال نماییم. هرکدام ما وظیفه گرفتیم که باید در قریه‌ها برویم و از مردم در مورد فعال‌سازی مکتب و شامل شدن فرزندان‌شان نظرخواهی کنیم.
پس از نظرخواهی مردم، امیدواری ما بیشتر از پیش گردید؛ چون اکثریت مردم از این امر خیر، ابراز خرسندی نمودند و پشتیبانی خود را اعلان کردند.
همکارانم مسئولیت تاسیس مکتب و پیشبرد کارها را به من پیشنهاد کردند و من پذیرفتم. از این که معلمین مسلکی، لایق و باتجربه در منطقه موجود بود، از آن‌ها دعوت به عمل آوردم که خوشبختانه جواب مثبت دریافت کردم. سپس من و معلم محمدصادق چندین روز به قریه‌ها رفته و لیست شاگردان را ترتیب و مکتب را فعال ساختیم. شاگردان را به اساس امتحان سویه در صنف‌های اول تا سوم جا‌به‌جا و مکتب را با سه صنف در سال ۱۳۶۷ در میرآدینه فعال نمودیم.
وقتی که مکتب فعال شد، من به پاکستان رفته با محترم انجنیر میرزاحسین عبداللهی رئیس موئسسه‌ی همتا ملاقات کردم و امر معاش ده تن معلم را از وی گرفتم. سپس از مؤسسه‌ی شهداء که رئیس آن محترم خانم سیما سمر بود، امر سه باب مکتب را گرفتم که مکتب شنیه ده و سبزک از همین جمع می‌باشد. معاش معلمین و تمام وسایل مورد نیاز این سه مکتب، توسط خانم سیما سمر اکمال می‌گردید.
بعد از آن مکتب میرآدینه را به لیسه ارتقا دادیم و در سال ۱۳۷۲ (دوره‌ی آقای ربانی شهید) لیسه میرآدینه اولین دور فارغان خود صنف دوازدهم خود را راهی دانشگاه بلخ و تقدیم جامعه کرد.
بعد از شکست حکومت طالبان و نشست بن، که دولت انتقالی در افغانستان به وجود آمد، نیز آرام ننشستم و با مراجعه به وزارت معارف، با معین تدریسی وزارت معارف ملاقات کردم. چون شعار دولت این بود که (بیایید سبق بخوانیم)، من از معین تدریسی پرسیدم که آیا این شعار حقیقی است یا شعار محض است؟ معین که واقعاً انسان معارف‌پرور بود، گفت: شما چه کاره هستید که این حرف را می‌زنید؟ من در پاسخش گفتم: من یک معلم هستم که علاقه به معارف دارم. معین از سخنم خرسند شد و گفت: شما مکتب فعال کنید، من تشکیل مکتب برای شما می‌دهم و تعهد هر نوع همکاری را برایم داد. سپس به ریاست استخدام رفتم. یکی از هم‌صنفانم رئیس استخدام بود. پس از معرفی با وی، بنده را به حیث آمر معارف مالستان مقرر کردند.
خلاصه از سال ۱۳۸۲ به فعالیت آغاز کردم و تا سال ۱۳۹۸ به حیث آمر معارف خدمت کردم که دست‌آوردهای چندین سال خدمتم در معارف مالستان، ایجاد ۶۴ باب مکتب است که ۳۴ باب آن لیسه، ۱۸ باب آن متوسطه و متباقی آن ابتدائیه می‌باشد که در نقاط مختلف مالستان از داله تا علما و گاومست شیرداغ در خدمت فرزندان مالستان قرار دارد.
تاسیس یک باب دارالمعلمین در مالستان نیز از دست‌آوردهای بنده می‌باشد.
تعداد شاگردان مکاتب مالستان به سی‌هزار تن می‌رسد که تقریباً پنجاه درصد آن را دخترخانم‌ها تشکیل می‌دهد. این سی‌هزار شاگرد توسط هشت‌صد تن معلم تدریس می‌گردد.
جا دارد از تمام معلمین دلسوزی که در تاسیس مکاتب مالستان سهم فعال داشتند و مردم دانش‌پرور مالستان که مایه‌ی دلگرمی اهل معارف بودند و هستند، اظهار امتنان نمایم.
ممکن نیست که تمام کارکردهایم را با جزئیات در این مختصر شرح بدهم. می‌خواهم در یک جمله عرض کنم که در راه ایجاد معارف و عرضه‌ی خدمات در معارف بسیار دشواری‌ها و مشکلات را سپری کرده‌ام. به قول حافظ شیرازی:
رنج‌هایی کشیده‌ام که مپرس!
از بردباری همه‌ی شما سروران گرامی سپاس!
با حرمت محمدنبی صمیم
یادداشت ۱:
صفحه انجمن استادان و تحصیلکرده‌گان مالستان، فعالیت‌ها و کارکردهای اشخاص تاثیرگذار درعرصه معارف را به شکل نوبتی و شماره‌وار، تحت عنوان “روشنگران مالستان” نشر خواهد کرد. بناء از آن عده معلمان و افرادی که هنوز کارکردها و یا زندگی‌نامه شان را به کمیته فرهنگی این انجمن نسپرده باشند، می‌خواهد که با اعضای کمیته فرهنگی این انجمن به تماس شده و از طریق معمول، کارنامه های شان را به کمیته فرهنگی این انجمن تحویل دهند تا در روزهای آینده به دست نشر سپرده شده و با علاقمنان شان شریک گردد.
راه‌ها تماس با کمیته فرهنگی انجمن:
- معصومه بهار رئیس کمیته فرهنگی
شماره واتسآپ: ۰۷۹۹۵۷۲۲۷۱
ایمیل: masumabahar786@gmail.com
- حیات الله مهریار:
شماره واتسآپ: ۰۷۴۹۹۰۷۰۲۸
ایمیل آدرس: hayatullah.mehryar@gmail.com
- آصف سحر:
شماره واتسآپ:۰۷۰۰۲۵۰۵۶۱
ایمیل آدرس: asif.sahar84@gmail.com
یادداشت ۲:
شماره و فهرست روشنگران به معنای طبقه بندی شخصیت‌ها و امتیاز نیست، بلکه این شماره‌ها صرف برای نظم دهی پُست‌ها بوده و از سوی هم نوبت نشر بر اساس دریافت زندگی نامه‌ها ترتیب شده است.
میرآدینه